Hưởng ứng Tuần Tuần lễ Quốc gia Phòng chống thiên tai 2022 với chủ đề “ Cộng đồng bền vững, thích ứng thiên tai”

Thứ tư - 25/05/2022 03:56

Trong những năm qua, dưới tác động của biến đổi khí hậu, thiên tai ngày càng diễn biến phức tạp, bất thường. Hạn hán, mưa lớn, lũ, ngập lụt, sạt lở đất, giông lốc, bão, mưa đá ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất và đời sống sinh hoạt của người dân trên địa bàn tỉnh Bắc Giang và trên toàn quốc.

Hưởng ứng Tuần Tuần lễ Quốc gia Phòng chống thiên tai 2022 với chủ đề “ Cộng đồng bền vững, thích ứng thiên tai”

Thiên tai bất thường, trái quy luật

Thiên tai là những hiện tượng thiên nhiên cực đoan, là sự cố bất khả kháng và có những lúc nằm ngoài khả năng kiểm soát của con người. Điều đáng nói là các loại hình thiên tai ngày càng diễn biến trái quy luật, trước đây diễn ra theo mùa, còn giờ đây xuất hiện quanh năm, kể cả trong những tháng được xem là hiếm khi xuất hiện.
Thống kê trong những năm gần đây đã cho thấy rõ sự bất thường này. Điển hình như năm 2019, thiên tai được đánh giá là không diễn ra dồn dập và khốc liệt nhưng mang nhiều yếu tố cực đoan, dị thường trên khắp các vùng miền cả nước với 16/21 loại hình thiên tai. Trong đó, có 11 trận rủi ro thiên tai cấp độ 3: 8 cơn bão và 4 áp thấp nhiệt đới; ngoài ra còn có 222 trận dông, lốc sét; 10 trận lũ quét, sạt lở đất; 4 đợt rét đậm, rét hại; 13 đợt nắng nóng; 63 trận mưa lớn, ngập lụt; 13 trận động đất; triều cường, sạt lở bờ sông, xói lở bờ biển tại nhiều khu vực ở Đồng bằng sông Cửu Long…
Tiếp đó, ngay từ đầu năm 2020, thiên tai tiếp tục diễn biến cực đoan, bất thường trên cả nước. Chưa bao giờ ngày 30, Mùng 1 Tết Nguyên đán lại xuất hiện giông lốc, mưa đá diện rộng ở 14 tỉnh, thành phố phía Bắc. Chưa bao giờ, thời tiết tháng 4 ở miền Bắc lại rét như giữa mùa đông. Nhiệt độ ngày 24/4/2020 tại Hà Nội xuống 16,5 độ C, thấp nhất 50 năm gần đây.

Mưa, lũ quét gây ngập sâu tại Sa Lý - Hộ Đáp
huyện Lục Ngạn tháng 4/2022

z3441177044999 483e9aa93b7ab532f9de5930b5bcc17f

Thực tế cho thấy, năm 2020, bão, lũ, dông lốc, hạn hán, xâm nhập mặn... xảy ra khắp cả năm, từ đồng bằng đến miền núi. Thống kê của của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống thiên tai, trong năm 2020, ở nước ta đã xảy ra 16 loại hình thiên tai. Trong đó, có 13 cơn bão trên Biển Đông; 264 trận dông, lốc, mưa lớn trên 49 tỉnh, thành phố; 120 trận lũ, lũ quét, sạt lở đất; đặc biệt là đợt mưa lũ lớn lịch sử từ ngày 6 đến 22-10 tại khu vực Trung bộ; 86 trận động đất; hạn hán, xâm nhập mặn nghiêm trọng, sạt lở bờ sông, bờ biển, sụt lún đê biển tại Đồng bằng sông Cửu Long…
Không chỉ xuất hiện với tần suất ngày càng cao, thiên tai năm 2020 được đánh giá là có nhiều yếu tố bất thường, thậm chí là dị thường, khó lường. Đầu năm là hình thái thời tiết chịu ảnh hưởng của hiện tượng El Nino, nhưng cuối năm lại chịu tác động của hiện tượng La Nina. Hệ quả là nắng nóng gay gắt ngay từ đầu năm, còn bão và mưa lớn dồn dập vào cuối năm. Đặc biệt, suốt nửa tháng 10/2020, gần như ngày nào ở miền Trung cũng xuất hiện mưa to đến rất to với lượng mưa vượt so mức trung bình từ 100 - 200%, thậm chí nhiều nơi vượt tới 300 - 400%.
Năm 2021, thiên tai xảy ra khốc liệt, gây nhiều thiệt hại về người và tài sản. Tại Việt Nam, có 841 trận thiên tai, với 18 loại hình trên tổng số 22 loại hình thiên tai, trong đó, 12 cơn bão, áp thấp nhiệt đới trên Biển Đông. Gần đây nhất, đợt rét đậm, rét hại kéo dài tại miền Bắc diễn ra vào tháng 2/2022 cũng được đánh giá là 1 trong 5 năm có giá trị thấp nhất trong chuỗi số liệu quan trắc được cùng thời kỳ trong hơn 40 năm trở lại đây.\
Mưa lớn ngập nhiều tuyến đường tại thành phố Bắc Giang 24/5/2022

z3441218976377 4b07ced06b1a09a9c69009b53aa9f5bf

Trong các khu vực trên cả nước, các tỉnh duyên hải miền Trung luôn là “điểm nóng” của thiên tai, bão lũ. Báo cáo của Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, riêng với khu vực miền Trung và Tây Nguyên nước ta, trong hơn 20 năm qua (1999-2021) trung bình một năm có khoảng 12-13 đợt mưa lớn diện rộng xuất hiện ở các tỉnh ven biển Trung Bộ. Những năm xuất hiện La Nina số đợt mưa lớn không nhiều nhưng cường suất lại rất lớn, cụ thể gần nhất là đợt La Nina 2020 đã xuất hiện nhiều đợt mưa lớn ở miền Trung gây lũ lớn, lũ quét và sạt lở đất gây thiệt hại nghiêm trọng về tính mạng và tài sản của nhân dân.

Thiệt hại lớn

Thiên tai khốc liệt, cực đoan, bất thường, tình trạng “bão chồng bão, lũ chồng lũ” đã gây ra những thiệt hại nghiêm trọng. Điều đáng nói là Việt Nam lại nằm trong nhóm 5 quốc gia chịu ảnh hưởng nghiêm trọng nhất từ biến đổi khí hậu toàn cầu mà nổi lên là các hiện tượng thời tiết cực đoan xuất hiện với tần suất ngày càng cao. Chỉ tính riêng trong 20 năm trở lại đây ở Việt Nam, các loại thiên tai như bão, lũ, lở đất… đã khiến hơn 13 nghìn người thiệt mạng, thiệt hại tài sản trên 6,4 tỷ USD, khoảng 60% diện tích đất và hơn 70% dân số đứng trước rủi ro hứng chịu thảm họa từ thiên tai.

Chỉ riêng trong những năm gần gây, thống kê của Ban Chỉ đạo Quốc gia về phòng chống thiên tai cho thấy, thiệt hại do thiên tai gây ra ở nước ta rất nghiêm trọng. Cụ thể, năm 2016, thiên tai làm 264 người chết và mất tích, thiệt hại về kinh tế khoảng 39.726 tỉ đồng; năm 2017 tăng lên 386 người chết và mất tích, thiệt hại khoảng 60.000 tỉ đồng; năm 2018, có 224 người chết và mất tích, thiệt hại về kinh tế ước tính gần 20.000 tỷ đồng; năm 2019, thiên tai làm 133 người chết và mất tích, tổng thiệt hại về kinh tế trên 7.000 tỷ đồng.

Tiếp đó, năm 2020, thiên tai đã làm 357 người chết và mất tích, 3.429 căn nhà bị sập, hơn 333 nghìn ngôi nhà bị hư hại, tốc mái; trên 198 nghìn ha lúa và hoa màu bị thiệt hại; 52 nghìn con gia súc, 4,1 triệu con gia cầm bị chết, cuốn trôi, với tổng thiệt hại gần 40 nghìn tỷ đồng. Đặc biệt, chỉ trong vòng 45 ngày từ giữa tháng 9 đến cuối tháng 10/2020, mưa lũ lớn lịch sử xảy ra tại khu vực Trung Bộ đã khiến 267 người chết và gây thiệt hại 35,8 nghìn tỷ đồng.

Lũ lụt, gây ngập sâu tại khu vực cầu đi Rãng - Lục Ngạn
tháng 4 /2022

Dù được đánh giá là năm giảm kỷ lục về thiệt hại do thiên tai gây ra, nhưng trong năm 2021, thiên tai cũng làm 108 người chết, mất tích; 95 người bị thương; ước tính thiệt hại hơn 5 nghìn tỷ đồng.
Nhằm ứng phó với thiên tai, Chính phủ đề ra mục tiêu là phấn đấu đến năm 2025 giảm 30% thiệt hại về người đối với các loại hình thiên tai có cường độ, quy mô tương đương đã xảy ra trong giai đoạn 2015-2020; 100% lực lượng làm công tác phòng chống thiên tai được đào tạo, tập huấn, phổ biến kỹ năng phòng chống thiên tai, chủ động trong dự báo, cảnh báo, phòng chống lũ quét, sạt lở đất… Khi các giải pháp phòng ngừa thiên tai được thực hiện một cách đầy đủ, đồng bộ, khoa học, cẩn trọng, đề cao tính chủ động thích ứng, chúng ta có thể chung sống an toàn hơn với thiên tai, hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại mà thiên tai có thể gây ra với nền kinh tế.

Tác giả: TTYT, Nguyễn Khánh Phương